Dosya: İnsandan İbaret Olmayan Dünyalar
Feminist Tahayyül 2024 yılı Ağustos ayında yayınlanacak olan onuncu sayısını “insandan ibaret olmayan dünyalar” konusuna ayırıyor.
1980’lerden beri ekoloji, felsefe, sosyoloji, hayvan ve bitki çalışmaları, bilim ve teknoloji çalışmaları gibi pek çok disiplinle kesişen feminist teorisyenler insan merkezci olmayan bir feminist düşünme biçimi önermektedir. Bu düşünme biçimi daima erkek insana işaret eden hümanist insan idealine eleştirel bir yaklaşım getirerek feminizmin sınırlarını insandan ibaret olmayan türleri ve türler arası ilişkileri kapsayacak şekilde genişletmiştir. Böylece feminist teorinin sıklıkla kullandığı cinsiyet, beden, kimlik gibi temel kavramlar yeniden değerlendirilmiş ve kadın-erkek, insan-hayvan, doğa-kültür gibi ikiliklerle çalışan ikici düşünme biçimi sorgulanmaya başlanmıştır.
Donna Haraway’in insan-makine ilişkileri odağında tahakküm sistemlerini tartışan “Siborg Manifestosu” makalesinin bu sorgulamada öncü yayınlardan biri olduğu söylenebilir. Sonraki çalışmalarında ise Haraway “yoldaş türler ile birlikte-oluş”a ve “karşılıklı cevap verebilen bir tür sorumluluk ilişkisine” odaklanmıştır. Karen Barad’ın “faili gerçeklik”, “dolanıklık”, “intra-aksiyon” kavramları türler arası ilişkilerdeki tür kavramının kendisini de sorgulayan bir bakış açısı sunmuştur. Yaşamın çeşitliliğini ve karşılıklı bağları kutlayan bir “olumlayıcı etik” öneren Rosi Braidotti’nin çalışmaları ise insandan ibaret olmayan dünyaları kucaklayan bir feminizmin başlıca felsefi ve teorik temellerinden birini oluşturur. Hem bilimsel hem de sanatsal alanda zenginleşerek çoğalan tüm bu birikim, feminizmi, yaşamları birbirine dolanık olan yoldaş türlerle birlikte düşünme, eyleme ve yazma sorumluluğunu üstlenmeye davet eder.
Feminist Tahayyül’ün “İnsandan İbaret Olmayan Dünyalar” dosyasında bu davete kulak vererek insan merkezci olmayan düşünme biçimleri ve bilim yapma stratejileriyle ilişkilenen güncel feminist tartışmalara alan açmayı umuyoruz. Araştırma makalesi, araştırma notu, çeviri, söyleşi, kitap değerlendirmesi, sanat eleştirisi ve tez tanıtımı türündeki katkılarınızı (bkz. yazıların formatı) 10 Nisan 2024 tarihine kadar bizimle paylaşabilirsiniz. İlgili tüm sorularınız için ftdergi@gmail.com adresinden bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Sayı Editörleri
Dijan Özkurt & Ezgi Burgan Kıyak